مقدمه

وقوع انقلاب اسلامی که طلیعه های آن با نخستین امواج پیشرفت های رسانه ای و گسترش  فضای مجازی همراه بود، چهره اسلام  سیراب شده از سرچشمه مکتب اهل بیت را به نظاره جهانیان نشاند و آشنایی بیشتر جهانیان را با تعالیم مکتب شیعه فراهم آورد. از سوی دیگر، گسترش ارتباطات و پیشرفتهای  عصر حاضر در عرصه فناوری های گوناگون که شکل زندگی متفاوتی را برای انسان ها به دنبال آورد، در کنار ثمرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خود، پاره ای چالشها  و آسیبها را نیز در پی داشته است. در این میان، عرصه فرهنگ، اندیشه و دین مهم ترین صحنه تعامل و تقابل باورها،ارزشهای اخلاقی و افکار گوناگون گردید. به همین سبب نیاز شدید به تبیین دیدگاه های صحیح دینی برای نسل جوان باعث توجه فرهیختگان جامعه به پرورش نیروهای کارآمد آشنا به مبانی دینی در مجامع دانشگاهی و موسسات آموزشی دیگر جلب نمود.

دانشگاه علاوه بر تأمین متخصصان مورد نیاز کشور، عرصه مناسبی برای ارتباط دین شناسان با نسل جوان محسوب می شود تا از خلال این ارتباط ضمن انتقال ارزشهای اسلامی- انقلابی به جوانان، شبهات آنان رفع و سوالات شان پاسخ داده شود. این مهم از طریق دروس معارف اسلامی به شکلی منسجم ، منظم و علمی  مورد تاکید و پیگیری مسئولان فرهنگی نظام و از مطالبات رهبران نظام از متفکران حوزه و اندیشمندان  مسلمان دانشگاهی شمرده می شود.

در همین راستا، تربیت مدرسان فرهیخته که علاوه بر آشنایی عمیق با معارف دین، توانایی تدریس  و ارتباط مفید و سازنده با نسل جوان را داشته باشند به عنوان یک ضرورت فرهنگی منجر به تاسیس 5 رشته مدرسی معارف اسلامی گردید.

رشته مدرسی اخلاق اسلامی

اهداف کلی دوره

۱. تربیت مدرس برای تدریس اخلاق اسلامی با عناوین 5گانه (فلسفه اخلاق، مبانی و مفاهیم اخلاق اسلامی، عرفان عملی در اسلام، اخلاق خانواده و اخلاق کاربردی) از سلسله دروس معارف اسلامی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور.

۲. تقویت و ارتقای سطح توانایی علمی و آموزشی داوطلبان تدریس دروس اخلاق اسلامی (با عناوین فوق)

۳. تربیت و زمینه‌سازی جهت جذب  فارغ‌التحصیلان این رشته در دانشگاه‌های سراسر کشور

۴. تربیت پژوهشگران برای ورود به عرصه تحقیقات در حوزه اخلاق اسلامی و موضوعات مرتبط با عناوین دروس اخلاق در مراکز علمی و پژوهشی

اهمیت و ضرورت دوره

قرارگرفتن دوازده واحد دروس معارف اسلامی در برنامه آموزشی مؤسسات آموزش عالی، مقطع کارشناسی، به‌منظور تعمیق باورها و آشنایی بیشتر دانشجویان کشور با معارف و آموزه‌های دینی، منابع اصیل اسلامی و چگونگی شکل‌گیری و به بار نشستن انقلاب اسلامی صورت‌گرفته است. توسعه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و به‌تبع آن، رشد چشمگیر تعداد دانشجویان در مقاطع آموزش عالی نیز سبب شده است تا حجم ساعات ارائه دروس نیز به‌شدت افزایش یابد.

از سوی دیگر، رشد روزافزون سؤالات و شبهات نسل جوان دانشگاهی در حوزه باورهای دینی، سیره و سنت نبوی و علوی، ارزش‌های اخلاقی، انقلابی و ملی و همچنین اشتیاق آنان به آگاهی عمیق و مستند در این حوزه‌ها، لزوم تقویت کیفی و توجه جدی به‌روز آمدی دروس و استادان معارف اسلامی را موجب شده است.

باتوجه‌به این امور، تأسیس رشته مدرسی اخلاق اسلامی در مقطع ارشد و دکتری برای تأمین و تربیت مدرسان متخصص و کارآمد، روشمند و آگاه به فضای دانشگاه و نیازهای نسل جوان در زمینه معارف اسلامی ضرورت می‌یابد. مسائل و مشکلات اخلاقی چه در حوزه باور و اندیشه و چه در حوزه رفتار و عمل در کنار پرسش‌های علمی دانشجویان در این حوزه از جمله ضرورت‌های شکل‌گیری این دوره است.

نقش، توانایی و شایستگی دانش‌آموختگان

باتوجه‌به اهداف این دوره انتظار می‌رود دانش‌آموختگان باتوجه‌به گذراندن دروس این دوره، پس از پایان دوره آمادگی لازم جهت تدریس دروس اخلاق اسلامی در مقطع کارشناسی و نیز تدریس دروس تخصصی این رشته را در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری کسب کرده، ضمن آشنایی با عرصه‌های مطالعات اخلاقی توان لازم را در ورود به عرصه‌های پژوهش اخلاق اسلامی به دست آورند.

رشته مدرسی انقلاب اسلامی

اهداف کلی دوره

1.         تربیت مدرس برای تدریس دروس معارف اسلامی (گرایش انقلاب اسلامی) در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور

2.         تقویت و ارتقای سطح توانایی علمی و آموزشی داوطلبان تدریس دروس معارف اسلامی (گرایش انقلاب اسلامی)

3.         تربیت فارغ‌التحصیلانی که بتوانند در رشته‌های معارف اسلامی (گرایش انقلاب اسلامی) ادامه تحصیل دهند.

4.         تربیت پژوهشگرانی که برای تحقیق در حوزه اندیشه و معارف اسلامی و موضوعات مرتبط با دروس معارف اسلامی به ویژه انقلاب اسلامی، در مراکز علمی و پژوهشی به‌کار گرفته می‌شوند.

اهمیت و ضرورت دوره

قرار گرفتن دروس معارف اسلامی در برنامه آموزشی مؤسسات آموزش عالی در مقطع کارشناسی، به‌منظور تعمیق باورها و آشنایی بیشتر دانشجویان کشور با معارف و آموزه‌های دینی، منابع اصیل اسلامی و چگونگی شکل‌گیری و به‌بار نشستن انقلاب اسلامی صورت گرفته است. توسعه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و به تبع آن، رشد چشمگیر تعداد دانشجویان در مقاطع آموزش عالی نیز سبب شده است تا حجم ساعات ارائه این دروس نیز افزایش یابد.

از سوی دیگر، رشد روزافزون سؤالات و شبهات نسل جوان دانشگاهی در حوزه باورهای دینی به‌خصوص مسائل مربوط به انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی و همچنین اشتیاق آنان به آگاهی عمیق و مستند در این حوزه‌ها، لزوم تقویت کیفی و توجه جدی به روزآمدی دروس و استادان معارف اسلامی را موجب شده است.

از‌این‌رو، تأسیس رشته دانشگاهی «مدرسی انقلاب اسلامی» در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری برای تأمین و تربیت مدرسان متخصص و کارآمد، روشمند و آگاه به فضای دانشگاه و نیازهای نسل جوان در زمینه معارف اسلامی ضرورت می‌یابد. دروس مدرسی کارشناسی ارشد مقدمه ی خوبی برای این امر مهم است اما با توجه به انبوه موضوعات و مسایل و وجوب مطالعه عمیق تر و گسترده تر در عرصه های مختلف انقلاب اسلامی، ضروری است که امکان استمرار مطالعات برای دانشجویان مستعد و علاقمند در مقطع دکتری فراهم شود.

نقش، توانایی و شایستگی دانش‌آموختگان

دانش‌آموختگان این مقطع تحصیلی در رشته «مدرسی انقلاب اسلامی» توانایی‌های ذیل را خواهند داشت:

1.         تحقیق و پژوهش در حوزه‌های مطالعاتی مرتبط با انقلاب اسلامی؛ (ریشه‌های انقلاب اسلامی، دستاوردهای انقلاب اسلامی، آسیبها و آفات در مسیر انقلاب اسلامی، اینده انقلاب اسلامی، اندیشه سیاسی امام خمینی،‌ قانون اساسی)

2.         تدریس دروس مرتبط با حوزه مطالعات انقلاب اسلامی؛ (ریشه‌های انقلاب اسلامی، دستاوردهای انقلاب اسلامی، آسیبها و آفات در مسیر انقلاب اسلامی، اینده انقلاب اسلامی، اندیشه سیاسی امام خمینی،‌ قانون اساسی)

مدرسی تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی

اهداف کلی دوره

۱. تربیت مدرس برای تدریس دروس «تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی»، « تاریخ تحلیلی صدر اسلام» و « تاریخ امامت» در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور.

۲. تقویت و ارتقای سطح توانایی علمی و آموزشی داوطلبان تدریس دروس«تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی»،« تاریخ تحلیلی صدر اسلام» و « تاریخ امامت»

۳. تربیت فارغ التحصیلانی که بتوانند در رشته مدرسی تاریخ و فرهنگ تمدن اسلامی ادامه تحصیل دهند.

۴. تربیت پژوهشگرانی که برای تحقیق در حوزه اندیشه و معارف اسلامی و موضوعات مرتبط با دروس معارف اسلامی به ویژه تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی، در مراکز علمی و پژوهشی به کار گرفته می‌شوند.

اهمیت و ضرورت دوره

قرار گرفتن دروس معارف اسلامی در برنامه آموزشی موسسات عالی در مقطع کارشناسی، به منظور تعمیق باورها و آشنایی بیشتر دانشجویان کشور با معارف و آموزه‌های دینی، منابع اصیل اسلامی و چگونگی شکل گیری و به بار نشستن انقلاب اسلامی صورت گرفته است. توسعه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و به تبع آن، رشد چشمگیر تعداد دانشجویان در مقاطع آموزش عالی نیز سبب شده است تا حجم ساعات ارائه دروس نیز به شدت افزایش یابد.

از سوی دیگر، رشد روز افزون سوالات و شبهات نسل جوان دانشگاهی در حوزه باورهای دینی به ویژه مسائل مربوط به تاریخ اسلام و فرهنگ و تمدن اسلامی و نیز اشتیاق آنان به آگاهی عمیق و مستند در این حوزه ها، لزوم تقویت کیفی و توجه جدی به روز آمدی دروس و استادان معارف اسلامی را موجب شده است.از این رو، تاسیس رشته دانشگاهی «مدرسی تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی » در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری برای تامین و تربیت مدرسان متخصص و کارآمد، روشمند و آگاه به فضای دانشگاه و نیازهای نسل جوان در زمینه معارف اسلامی ضرورت می‌یابد.

نقش، توانایی و شایستگی دانش آموختگان

آموزش آموختگان این رشته دارای این توانمندی ها خواهند بود:

۱. تحقیق و پژوهش در حوزه های مطالعاتی مرتبط با تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام( تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی ، تاریخ تحلیلی صدر اسلامی و تاریخ امامت )؛

۲. تدریس دروس مرتبط با حوزه مطالعات تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی ؛ (تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، تاریخ تحلیلی صدر اسلام و تاریخ امامت).

مدرسی معارف قرآن و حدیث

اهداف کلی دوره

۱. تربیت مدرس برای تدریس دروس معارف اسلامی (رشته مدرسی معارف قرآن و حدیث) در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور.

۲. تقویت ارتقای سطح توانایی علمی و آموزشی داوطلبان تدریس دروس معارف اسلامی رشته «مدرسی معارف قرآن و حدیث»

۳. تامین و تکمیل اعضای هیئت علمی گروه های معارف اسلامی

۴. تربیت پژوهشگرانی که برای تحقیق در حوزه اندیشه و معارف اسلامی و موضوعات مرتبط با دروس معارف اسلامی به ویژه رشته مدرسی معارف قرآن و حدیث، در مراکز علمی و پژوهشی به کار گرفته می‌شوند.

اهمیت و ضرورت دوره

قرار گرفتن دوازده واحد دروس معارف اسلامی در برنامه آموزشی موسسات عالی در مقطع کارشناسی، به منظور تعمیق باور ها و آشنایی بیشتر دانشجویان کشور با معارف و آموزه‌های دینی، منابع اصیل اسلامی و چگونگی شکل گیری و به بار نشستن انقلاب اسلامی صورت گرفته است. توسعه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و به تبع آن، رشد چشمگیر تعداد دانشجویان در مقاطع آموزش عالی نیز سبب شده است تا حجم ساعات ارائه دروس نیز به شدت افزایش یابد.

از سوی دیگر، رشد روز افزون سوالات و شبهات نسل جوان دانشگاهی در حوزه باورهای دینی به خصوص مسائل مربوط به تفسیر و حدیث و همچنین اشتیاق آنان به آگاهی عمیق و مستند در این حوزه ها، لزوم تقویت کیفی و توجه جدی به روز آمدی دروس و استادان معروف اسلامی را موجب شده است.

از این رو، تاسیس رشته دانشگاهی «مدرسی معارف قرآن و حدیث» در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری برای تعمیم و تربیت مدرسان متخصص و کارآمد، روشمند و آگاه به فضای دانشگاه و نیازهای نسل جوان در زمینه معارف اسلامی ضرورت می‌یابد.

نقش، توانایی و شایستگی دانش آموختگان

آموزش آموختگان این رشته دارای این توانمندی ها خواهند بود:

۱. پژوهش در حوزه‌های مطالعاتی مرتبط با تفسیر قرآن و حدیث؛

۲. تدریس دروس مرتبط با حوزه تفسیر قرآن و حدیث؛ (تفسیر موضوعی قرآن کریم، تفسیر موضوعی نهج البلاغه، سبک زندگی بر اساس آموزه‌های قرآن و نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه).

مدرسی مبانی نظری اسلام

اهداف دوره

1- تربیت اساتید در عرصه علوم ومعارف اسلامی  جهت تدریس مواد درسی این رشته در دانشگاهها و مراکز آموزشی و فرهنگی در قالب دروس معارف اسلامی و عناوین مرتبط

2- بالابردن سطح علمی و افزایش توانایی آموزشی  اعضاء هیئت علمی گروه های معارف در دانشگاه ها

3- تربیت پژوهشگران توانمند در جهت تولید آثار علمی و متون تخصصی مرتبط با مبانی نظری اسلام

نقش، توانایی و شایستگی دانش آموختگان

دانش آموختگان این رشته دارای این توانمندی‌ها خواهند بود:

1.         توانایی تبیین نظام معرفتی و اعتقادی اسلامی در محورهای تعیین شده برای دروس مبانی نظری اسلام.

2.         توانایی پاسخ به پرسشها و شبهات مطرح شده از سوی دانشجویان در قلمرو تخصصی رشتة مبانی نظری اسلام.

3.         توانایی تولید متن آموزشی برای ارائه به دانشجویان در دوره دروس معارف اسلامی.

4.         توانایی تولید آثار پژوهشی اعم از مقاله و کتاب در قلمرو تخصصی مبانی نظری اسلام.

5.         مهارت تدریس و مدیریت کلاس یا کارگاه های مربوط به دروس مبانی نظری اسلام.